تله زندگی طرد اجتماعی

افرادی که تله ی زندگی طرد اجتماعی (social isolation schema) در ذهن شان شکل گرفته است، احساس اولیه مهم شان تنهایی است. آنها احساس می کنند که از دنیا کنار گذاشته شده اند، چون فکر می کنند یا خیلی با دیگران فرق دارند یا اینکه اصلا دلربا و جذاب نیستند. این دو نوع طرد اجتماعی اغلب با همدیگر ترکیب می شوند.

تله زندگی انزوای اجتماعی به ویژگی های ظاهری ربط دارد، اما تله زندگی نقص/شرم به خصوصیات درونی افراد بر می گردد. به عبارتی برخی از افراد از قیافه و ظاهرشان خوششان نمی آید و برخی دیگر از ویژگی های درونی شان. گروه اول در دام طرح واره انزوای اجتماعی افتاده اند و گروه دوم در دام طرح واره نقص/شرم. هرچند همپوشی این دو طرحواره خیلی زیاد است. طرح واره نقص/شرم جدی تر و مشکل سازتر است. طرح واره نقص/شرم باعث می شود شما هیچ گونه رابطه ای نداشته باشید و حسابی گرفتار تنهایی درونی باشید. اگر این دو طرح واره با هم وجود داشته باشند اوضاع سخت تر و پیچیده تر خواهد شد.

این افراد احساس حقارت می کنند و به دلیل این احساس حقارت دچار اضطراب می شوند. این اضطراب، بخش مهم و جدایی ناپذیر تجارب این افراد می شود. شما از قضاوت منفی دیگران می ترسید. از اینکه تحت قضاوت و ارزیابی قرار بگیرید، حسابی واهمه دارید، درباره ی نظر دیگران نسبت به خودتان نگران هستید. بسته به نوع حساسیت شما (ظاهر، شغل، منزلت اجتماعی، هوش، مهارت های اجتماعی)، می ترسید که دستتان رو شود و به عنوان فردی نالایق شناخته شوید.

برای بسیاری از افراد داشتن چنین حس متفاوت بودنی، دردناک است، ممکن است برخی از افراد از اینکه خودشان را بهتر از دیگران ببینند یا متفاوت ببینند، خوشحال باشند، اما برای اغلب مردم این قدر تفاوت، مایه ی رنج و عذاب است. بسیاری از ما دوست داریم خودمان را با جمع وفق بدهیم و با این کار احساس تعلق خاطر کنیم و زمانی که دست مان برای رسیدن به این هدف کوتاه باشد احساس تنهایی، درد و آزردگی خاطر، دست از سرمان بر نمی دارد.

انزوای اجتماعی می تواند به شیوه های مختلف خودش را نشان بدهد. ممکن است شخص مردم آزار یا قلدری باشید. ممکن است فردی تنها و منزوی باشید. ممکن است همیشه در حاشیه قرار گرفته اید و عضو هیچ گروه یا جمعی نیستید. در هر صورت، همه ی این موارد می توانند باعث انزوای اجتماعی شوند. ممکن است تله ی زندگی انزوای اجتماعی چنان ظریف باشد که شناسایی ان به راحتی ممکن نباشد. به عنوان مثال احتمال دارد که شما فردی به ظاهر اجتماعی و اهل معاشرت باشید، اما در درون احساس تنهایی کنید. اگر این گونه باشد، ظاهر شما گول زننده است، در حالی که شما در دام تله ی زندگی انزوای اجتماعی افتاده اید.

مهم نیست که طرح واره انزوای اجتماعی چگونه تجلی پیدا می کند، شما احتمالا مستعد ابتلا به اختلال های روان تنی هستید. احساس تنهایی اغلب رابطه نزدیکی با مشکلات قلبی، تنفسی، مشکلات خواب، سردرد و افسردگی دارد.

دلایل زیادی وجود دارد که باعث می شود در دوران کودکی احساس کنید متفاوت هستید یا هیچ کس از شما خوشش نمی آید.

دلایل شکل گیری تله زندگی طرد اجتماعی در دوران کودکی و نوجوانی:

۱- جسمی : چاقی، لاغری، قدکوتاه، قد بلند، ضعیفی، زشتی، ناتوانی، ناتوانی جسمی، معلولیت.

۲- ذهنی: ناتوانی در یادگیری، لکنت زبان، افت تحصیلی، مشکلات عاطفی.

۳- اجتماعی: سرد مهری، بی عاطفه گی، بی تجربه گی، ناتوانی در شروع رابطه.

نتیجه ی آشکار متفاوت بودن این است که بچه ها، شما را در جمع خود نمی پذیرفته اند و شما را بازی نمی داده اند. بچه ها ممکن است به دلیل تفاوت هایتان، شما را مسخره و اذیت می کرده اند و شما نیز برای اینکه از نیش طعنه و کنایه های آنها در امان بمانید، انزوا گزینی را پیشه کرده اید. هر وقت در موقعیت های اجتماعی قرار می گیرید، سخت خجالت زده و دستپاچه می شوید. از آنجا که نمی خواهید طرد شوید، پس بنابراین تلاشی هم برای صمیمیت ورزی نمی کنید.

ممکن است به دنبال کسانی بگردید که به شما خیلی شبیه هستند. این احتمال وجود دارد که به این افراد وابسته شوید. همیشه آرزو دارید که در جمع پذیرفته شوید. چون این آرزوی شما برآورده نمی شود بنابراین بیش از پیش تنها و گوشه گیر می شوید. به رشد علایق فردی تان می پردازید مثل مطالعه یا بازی های کامپیوتری. این احتمال وجود دارد که برای جبران احساس حقارت به دنبال مهارت هایی بگردید که جنبه ی غیر اجتماعی دارند، مثل مطالعه و بازی های کامپیوتری. کلا به دنبال علایقی می گردید که کمترین تماس را با دیگران نیاز دارند.

 ممکن است طرح واره انزوای اجتماعی بخشی از طرح واره نقص/شرم باشد. در این صورت شما احساس می کنید هیچ کس در خانواده تان شما را دوست ندارد و همین احساس نامطلوب بودن را به زندگی اجتماعی منتقل می کنید. شما در موقعیت های اجتماعی و روابط صمیمی، اصلا راحت نیستید و احساس می کنید معذب هستید. هر زمان با فردی مراوده دارید، مدام انتظار می کشید که نادلپذیری و ناخوشایندی شما مشکلی درست کند. به همین دلیل یا دچار اضطراب می شوید یا از موقعیت اجتناب می کنید. شما اصلا انتظار ندارید دیگران دوست تان داشته باشند و به شما ارزش قائل شوند. تله ی زندگی تان بخشی از احساس بی ارزشی شماست. احساس بی ارزشی، سخت دامن شما را گرفته است.

منبع : یانگ، جفری؛ کلوسکو، ژانت.(۱۳۹۵). زندگی خود را دوباره بیافرینید. ترجمه ی حسن حمید پور، الناز پیرمرادی و ناهید گلی زاده.