رهاشدگی و روابط صمیمی

اگر شما در دام تله ی زندگی رها شدگی افتاده باشید، روابط عاشقانه شما به ندرت رنگ پایداری و آرامش را خواهد دید. به عبارتی شاید بتوانیم این روابط و فراز و نشیب حاکم بر آن را به قطار هوایی در شهر بازی تشبیه کنیم. دلیلش این است که تجربه های شما در این روابط، دائم در مرز فاجعه قرار می گیرد، اما باز هم به حال سابق بر می گردد.

اگر تله ی زندگی شما جدی باشد، حتی به ناراحتی های کوچک در روابط صمیمی خود توجه خواهید کرد. احساس می کنید اگر رابطه ی خود را با فرد مورد علاقه تان از دست بدهید در سیاه چال تنهایی سقوط خواهید کرد. برخی از افرادی که در دام رهاشدگی گرفتار شده اند، با اجتناب از تمام روابط صمیمی با این مشکل مقابله می کنند. عطای روابط صمیمی را به لقای آن می بخشند. به عبارتی با صمیمیت گریزی به نوعی به روابط صمیمی می گویند که از شما خیری ندیدیم، پس شر نرسانید. آنها رنج تنهایی را به مصیبت فقدان مجدد ترجیح می دهند.

اگر درگیر روابط صمیمی شوید، احتمالا آرامش از زندگی شما رخت بر می بندد. روابط شما را در دام احساس بی ثباتی گرفتار می کند. همیشه این احساس را دارید که عزیزان خود را از دست می دهید. تاب تحمل هیچ گونه قهر و کناره گیری را ندارید، حتی در قبال کوچکترین تغییرات زندگی نیز نگران می شوید. درباره جدایی و پایان روابط، اغراق می کنید و انها را فاجعه جلوه می دهید. حسادت و تملک گرایی، ته رنگ اصلی حاکم بر اینگونه روابط به شمار می روند.

علائم خطر در مراحل اولیه عاشقی : 

شما احتمالا به این نتیجه می رسید که نامزدتان توان این را دارد که بعد از وابسته کردن شما، دست تان را در پوست گردو بگذارد و شما را به حال خود رها کند. برخی از علائم خطر می توانند شما را از این امر آگاه کنند. این علائم باعث فعال سازی طرح واره رهاشدگی می شوند.

علائم خطر در نامزد (یا دوست پسر یا دوست دختر) :

۱- همسر یا نامزدتان به دلیل درگیری عاطفی با فردی دیگر، حاضر نیست زیر بار روابط متعهدانه ی دیرپا برود.

۲- همسرتان همیشه در دسترس نیست که اوقاتی را با یکدیگر بگذرانید (مثلا زیاد به مسافرت کاری و اداری می رود، محل تحصیلش در شهری دیگر است، محل کارش خیلی دور است یا به کار اعتیاد دارد)

۳- همسرتان از لحاظ عاطفی، فردی بی ثبات است ( مثلا یک روز با شما خوب و یک روز بی تفاوت، معتاد است یا افسرده است، شغل ثابتی ندارد) و نمی تواند بر اساس اصول منطقی با شما رابطه ای عاطفی و پایدار برقرار کند.

۴- همسر شما تنوع طلب است. دوست دارد در روابطش آزاد باشد، مایل است برای دیگران دلربایی کند.

۵- همسرتان نسبت به شما دودل است. از نظر منطقی میل دارد با شما باشد، اما از نظر عاطفی میل چندانی ندارد یا اینکه لحظه ای عاشق دیوانه وار شماست و لحظه ای بعد از چشم او می افتید. مثل اینکه همسر یا نامزدتان تکلیفش با خودش روشن نیست.

شما به دنبال شریک زندگی (یا دوست پسر یا دوست دختر) نمی گردید که بتواند شما را به یک رابطه ی باثبات و ایمن امیدوار کند. بلکه مجذوب کسی می شوید که شما را در دام بلاتکلیفی بین امیدواری و نا امیدی بیندازد. احساس می کنید فردی را برای زندگی سالم پیدا کرده اید یا حداقل آن فرد روابط باثبات تری با شما دارد. اما این احساس خوشایند اولیه پس از چندی نقش بر آب می شود و شما پی می برید که در یک حلقه ی معیوب فعال سازی طرح واره هایتان گیر افتاده اید.

شما اکثرا به دنبال کسانی هستید که زیر بار تعهد برای ازدواج نمی روند و مطمئن نیستید که با شما می مانند. مثل اینکه زندگی عاشقانه ی بی ثبات برای شما آشناتر و راحت تر است چون در روابط قبلی شما نیز همین الگو حاکم بوده است. این بی ثباتی با دامن زدن به فرآیند جذابیت، طرح واره شما را فعال نگه می دارد. به همین دلیلی علی رغم تمام مشکلات چنین رابطه ای، باز هم با شور و هیجان آن را دنبال می کنید. انتخاب شریک زندگی یا همسری که واقعا خاطرخواه شما نیست حداقل به شما این اطمینان را می دهد که رها شدگی دوران کودکی تان ادامه دارد.

تخریب روابط سالم : 

حتی اگر نامزد یا همسر باثباتی را انتخاب کنید، باز هم از شر تله ی زندگی رهاشدگی در امان نخواهید ماند. هنوز هم راه هایی برای تقویت طرح واره رهاشدگی در شما وجود دارد.

شاخص های تله زندگی رهاشدگی در روابط بین فردی :

۱- شما از صمیمی شدن با دیگران حتی با همسرتان اجتناب می کنید (صمیمیت گریزی) برای اینکه می ترسید مبادا این فرد را از دست بدهید یا از صمیمیت صدمه ببینید.

۲- شما دائم نگرانید که مبادا همسرتان بمیرد یا به نحوی او را از دست بدهید.

۳- شما مدام نگرانید که همسرتان در حال انجام چه کاری است.

۴- شما در قبال حرف های بی اهمیت یا کارهای معمول همسرتان، واکنش شدید و افراطی نشان می دهید و این کارها یا حرف ها را نشانه ای از قصد او برای جدایی تفسیر می کنید.

۵- به شدت حسود هستید و همسرتان را تحت مالکیت کامل خود می خواهید.

۶- شما شدیدا به همسرتان وابسته می شوید و تمام زندگی شما به همسرتان معطوف می شود.

۷- نمی توانید دوری از همسرتان را، حتی برای چند روز تحمل کنید.

۸- شما هیچ گاه درباره ی وفاداری و پایبندی همسرتان به رابطه، خاطرجمع نخواهید بود.

۹- از دست همسرتان عصبانی می شوید و او را به بی وفایی و خیانت متهم می کنید.

۱۰- شما گاهی اوقات با اخم، قهر، کنار کشیدن و فاصله گرفتن، درصدد بر می آیید تا همسرتان را به دلیل اینکه شما را تنها گذاشته است تنبیه کنید.

دوستان :

اگر سخت در دام این طرح واره افتاده باشید، احتمالا رابطه با دوستان نیز مثل روابط صمیمی از این تله بی نصیب نخواهد ماند. همان مشکلاتی را که در روابط عاشقانه تجربه می کنید در روابط دوستانه نیز تجربه خواهید کرد، البته با شدت کمتر.

اعتقاد راسخ دارید که دوستی ها و وفای دوستان، سخت ناپایدار و بی ثبات هستند. نمی توانید به روابط دوستانه و پایداری آنها اعتماد کنید. شما در قبال هر عاملی که باعث فعال سازی طرح واره رهاشدگی شود واکنش عاطفی شدید نشان می دهید.

ریشه های تحوّلی تله ی زندگی رهاشدگی

وقتی از ریشه های تحوّلی تله های زندگی صحبت می کنیم، تمرکز اصلی مان روی محیطی دوران کودکی است. ما از تأثیر محیط خانوادگی ناسالم (مثل وجود سوء استفاده، غفلت و اعتیاد در خانواده) در شکل گیری طرحواره ها کاملاً آگاه هستیم. ما برای وراثت سهم کمتری قائل شده ایم چون پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که بیولوژی نقش کمی در شکل بخشی به الگوهای شخصیتی دیرپا دارد. فرض ما بر این است که وراثت از طریق خلق و خو، اثر خود را بر شخصیّت افراد برجای می گذارد. خلق و خو باعث می شود دیگران در دوران کودکی و در حال حاضر با ما به گونه ای خاص رفتار کنند.

کودکانی که تحت این شرایط زندگی می کنند، ممکن است طرحواره ی طرد / رهاشدگی در ذهن شان نقش ببندد:

1. کودکانی که والدین شان وقت و فرصت کافی برای آن ها نمی گذارند.
2. کودکانی که یکی از والدین شان دارفانی را وداع گفته یا برای همیشه آن ها را ترک کرده اند.
3. کودکانی که مادرشان در بیمارستان بستری بوده یا برای مدّت زمان زیادی از آن ها دور بوده اند.
4. کودکانی که تحت سرپرستی دایه یا پرستار بزرگ شده اند یا در سن نوزادی به مؤسسات شبانه روزی یا مراکز نگهداری اطفال سپرده شده اند.
5. کودکانی که مادرشان، فردی بی ثبات و دمدمی مزاج بوده است. یا اینکه افسرده، عصبانی و میگسار بوده است. یا به نحوی دائم در معرض بی توجهی و غفلت او قرار گرفته اند.
6. کودکانی که والدین شان از هم جدا شده اند یا آتش جنگ بین آن ها چنان بالا می گرفته که نگران بودند مبادا بنیان خانواده از هم بپاشد.
7. کودکانی که پس از یک دوره جلب توجه والدین، به طور اساسی مورد غفلت و بی توجهی آن ها قرار گرفته اند. ممکن است به دلیل تولّد برادر یا خواهر یا ازدواج مجدّد یکی از والدین، توجّه والدین را از دست داده اند.
8. کودکانی که افراد خانواده شان سخت به یکدیگر وابسته بوده اند و نگذاشته اند آب در دل کودک تکان بخورد. به دلیل حمایت افراطی خانواده هیچ گاه در دوران کودکی یاد نگرفته اند که با مشکلات خاص دوران کودکی دست و پنجه نرم کنند.

منبع : یانگ، جفری؛ کلوسکو، ژانت.(۱۳۹۵). زندگی خود را دوباره بیافرینید. ترجمه ی حسن حمید پور، الناز پیرمرادی و ناهید گلی زاده.