سرگذشت و آینده‌ی اولین مسافر از خارج منظومه‌ی شمسی

مجله علمی ایلیاد - این جِرم غلتان شبیه به سیگار، می‌تواند نتیجه‌ی برخورد با جرمی دیگر باشد. بنا به باور اخترشناسان، این جرم حداقل برای یک میلیارد سال دیگر هم به غلتیدن در فضا ادامه خواهد داد؛ به شرطی که دوباره با چیزی برخورد نکند.

جرم «Oumuamua»، نخستین جرم شناخته شده‌ای که از فضای میان‌ستاره‌ای به منظومه‌ی‌شمسی راه پیدا کرده است، از زمان کشفش در ماه اکتبر سال ۲۰۱۷ توجه‌ی اخترشناسان را به خود جلب کرده است. این جرم خیلی عجیب بوده و شکلی دارد که هرگز مشاهده نشده است. طول آن تقریباً هشت برابر عرض آن است.

همچنین در خصوص ماهیت آن هم نمی‌توان با قاطعیت نظر داد. اگرچه به سیارک سنگی غنی از مواد آلی شباهت دارد، اما می‌تواند مانند شهاب‌واره‌ای از هسته‌ای سنگی برخوردار باشد. این جرم وقتی در فضا سِیر می‌کند، شیوه‌ی حرکتی عجیبی دارد. این دقیقاً همان ماهیت گلوله‌ی غیرعادی را نشان می‌دهد که گروهی از محققان دانشگاه بلفاست، در صدد پی بردن به آن بودند. این گروه با مطالعه‌ی روشنایی جرم، ویژگی‌های نورسنجی و قدمت آن، دریافت که این جرم آسمانی حرکت نامنظم و آشفته‌ای دارد.

این نوع حرکت در آن دسته از اجرام منظومه‌ی‌شمسی دیده شده است که اندازه‌ی خیلی کوچکی دارند و عمدتاً به شکل سیارک یافت می‌شوند. دلایل زیادی می‌توانند در این امر نقش داشته باشند. از جمله دلایل محتمل می‌توان به نیروهای گشتاور جزرومدی اشاره کرد که نزدیک شدن سیاره‌ها باعث پدیدار شدن آن می‌شود؛ یا فعالیت شهاب‌سنگی و چیزی به‌نام اثر «یارکوفسکی – اوکیف – رادزیفسکی - پادک» که تابش خورشیدی و فعالیت گرمایی درونی به ایفای نقشی عمده می‌پردازند. اما در مورد Oumuamua، دلیل محتمل‌تری از بقیه به نظر می‌رسد. این جرم شاید با برخوردهایی مواجه شده است. به دلیل رسیدن به مدار مشتری در ماه مِی امسال و مدار زحل در ژانویه ۲۰۱۹، این جرم کم کم از منظومه‌ی‌شمسی خارج خواهد شد. اما به گفته‌ی محققان، تا زمان ترک منظقه‌ی ما به غلتیدن خود ادامه خواهد داد.

اما این غلتیدن تا ابد ادامه نخواهد داشت؛ سرانجام، تنش و کرنش‌های درونی ناشی از حرکت، آن‌را متوقف خواهد کرد. گروه محققان زمان توقف سیارک سنگی و شهاب‌سنگ یخی را مورد محاسبه قرار داده و به این نتیجه رسیدند که توقف چنین اجرامی حداقل به یک میلیارد سال نیاز دارد. پیش‌بینی اینکه Oumuamua چه زمانی شروع به غلتیدن کرد، برای ما دشوار است، اما محققان بر این باور هستند که این فرآیند در منظومه‌ی‌شمسی محل تولدش روی داده است.

محققان گفتند: «پی بردن به این قضیه سخت است که فرآیند غلتیدن این جرم در طول ایجاد سیاره‌ای بوده یا بعد از ایجاد سیاره. مطمئناً، در طول رشد و توسعه‌ی سیاره‌ها، برخوردهای زیادی به وقوع می‌پیوندد. اما متاسفانه امکان تهیه تصویری با کیفیت از این جرم وجود ندارد، تا ببینیم آیا گودال روی آن‌را می‌توان به برخورد نسبت داد یا خیر؟»

این مقاله در مجله‌ی Nature Astronomy منتشر شده است.

نوشته: مایکل استار
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد